CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Fenta MX 25, 25 mikrogramów/godzinę, system transdermalny, plasterFenta MX 50, 50 mikrogramów/godzinę, system transdermalny, plasterFenta MX 75, 75 mikrogramów/godzinę, system transdermalny, plasterFenta MX 100, 100 mikrogramów/godzinę, system transdermalny, plaster
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Fenta MX 25
Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni wchłaniania 10,5 cm2 zawiera 5,78 mg fentanylu(Fentanylum), co odpowiada szybkości uwalniania fentanylu 25 mikrogramów/godzinę.
Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Każdy system transdermalny, plaster zawiera 5,78 mg oleju sojowego oczyszczonego.
Fenta MX 50
Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni wchłaniania 21 cm2 zawiera 11,56 mg fentanylu(Fentanylum), co odpowiada szybkości uwalniania fentanylu 50 mikrogramów/godzinę.
Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Każdy system transdermalny, plaster zawiera 11,56 mg oleju sojowego oczyszczonego.
Fenta MX 75
Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni wchłaniania 31,5 cm2 zawiera 17,34 mg fentanylu(Fentanylum), co odpowiada szybkości uwalniania fentanylu 75 mikrogramów/godzinę.
Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Każdy system transdermalny, plaster zawiera 17,34 mg oleju sojowego oczyszczonego.
Fenta MX 100
Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni wchłaniania 42 cm2 zawiera 23,12 mg fentanylu(Fentanylum), co odpowiada szybkości uwalniania fentanylu 100 mikrogramów/godzinę.
Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Każdy system transdermalny, plaster zawiera 23,12 mg oleju sojowego oczyszczonego.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
System transdermalny, plaster
Przezroczysty, zaokrąglony, podłużny system transdermalny, plaster, składający się z warstwyzabezpieczającej (którą należy usunąć przed użyciem) i dwóch warstw czynnościowych: jednejsamoprzylepnej warstwy matrycowej zawierającej fentanyl i warstwy nośnikowej, nieprzepuszczalnejdla wody.
1 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Dorośli
Stosowanie produktu leczniczego Fenta MX jest wskazane w przypadku przewlekłego bóluo znacznym nasileniu, który wymaga długotrwałego, ciągłego leczenia opioidami.
Dzieci
Długotrwałe leczenie przewlekłego bólu o znacznym nasileniu u dzieci w wieku powyżej 2 lat,leczonych lekami z grupy opioidów.
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Dawki fentanylu w systemach transdermalnych należy ustal indywidualnie na podstawie ocenystanu pacjenta i regularnie je weryfikować po zastosowaniu. Należy stosować najmniejszą skutecznądawkę. Systemy transdermalne zapewniają dostarczanie, odpowiednio, 25; 50; 75 i 100 μg/h fentanyludo krążenia ogólnego, co odpowiada dawce około 0,6; 1,2; 1,8 i 2,4 mg fentanylu na dobę.
Dobór dawki początkowej
Odpowiednią dawkę początkową fentanylu w systemach transdermalnych należy dobierać napodstawie aktualnego stosowania opioidu u danego pacjenta. Zaleca się, by fentanyl w systemachtransdermalnych stosować u pacjentów tolerujących opioidy. Trzeba uwzględnić również inneczynniki, takie jak aktualny ogólny stan zdrowia pacjenta, jego stan kliniczny, w tym wielkość ciała,wiek i stopień osłabienia oraz tolerancję opioidów.
Dorośli
Pacjenci tolerujący opioidy
W celu zamiany doustnie lub pozajelitowo stosowanych opioidów na produkt Fenta MX, należyzastosować przedstawioną niżej procedurę Przeliczanie potencjału analgetycznego. Dawkę możnanastępnie zwiększać lub zmniejszać w razie potrzeby o 12,5 μg/h lub 25 μg/h w celu osiągnięcianajmniejszej skutecznej dawki fentanylu w postaci przezskórnej, zależną od odpowiedzi kliniczneji dodatkowego zapotrzebowania na leki przeciwbólowe.
Pacjenci nieotrzymujący wcześniej opioidów
Zasadniczo nie zaleca się przezskórnego stosowania opioidów u pacjentów nieleczonych wcześniejopioidami. Należy rozważyć inne drogi podania (doustną, pozajelitową). Aby uniknąćprzedawkowania zaleca się stosowanie u tych pacjentów najpierw małych dawek opioidówo natychmiastowym uwalnianiu (takich jak morfina, hydromorfon, oksykodon, tramadol i kodeina),które można zwiększać do uzyskania równoważnej dawki analgetycznej odpowiadającejuwalnianiu 12,5 μg/h lub 25 μg/h fentanylu. Pacjenci mogą być wówczas przestawieni na produktFenta MX.
W sytuacji, gdy doustne podawanie opioidów nie jest możliwe, a przezskórny fentanyl pozostajejedyną opcją terapeutyczną u pacjentów wcześniej nieprzyjmujących opioidów, należy rozważyćnajmniejszą dawkę początkową (tzn. 12,5 μg/h). W tych okolicznościach trzeba dokładniemonitorować stan pacjent. Ryzyko ciężkiej, zagrażającej życiu depresji oddechowej występuje nawetwtedy, gdy najmniejszą dawkę produktu Fenta MX stosuje się podczas rozpoczynania leczeniau pacjentów wcześniej nieprzyjmujących opioidów (patrz punkty 4.4 i 4.9).
Przeliczanie potencjału analgetycznego
U pacjentów aktualnie przyjmujących opioidy dawka początkowa produktu Fenta MX powinnaopierać się na dawce dobowej wcześniej przyjmowanego opioidu. W celu obliczenia odpowiedniejdawki początkowej należy postępow następująco:
2 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
1. Obliczyć 24-godzinną dawkę (mg/dobę) aktualnie przyjmowanego opioidu.
2. Przeliczyć otrzymaną dawkę na równoważną przeciwbólowo (ekwianalgetyczną) dawkę doustną morfiny zgodnie z tabelą 1.
3. W celu przeliczenia dobowego zapotrzebowania na morfinę na równoważną dawkę produktu Fenta
MX należy użyć tabeli 2 lub tabeli 3 w następujący sposób:
a) posługując się tabelą 2 dla dorosłych pacjentów, u których istnieje potrzeba rotacji opioidowej lub u pacjentów mniej stabilnych klinicznie (współczynnik przeliczeniowy doustnej morfiny na przezskórny fentanyl równy 150:1),
b) stosując tabelę 3 dla dorosłych pacjentów otrzymujących stałą i dobrze tolerowaną terapię opioidami (współczynnik przeliczeniowy doustnej morfiny na przezskórny fentanyl równy 100:1).
Tabela 1 Przeliczanie potencjału analgetycznego przeliczniki dawki dobowej wcześniej stosowanych opioidów na równoważną dobową doustną dawkę morfiny (mg/dobę wcześniejszego opioidu x mnożnik = równoważna dobowa doustna dawka morfiny)
Wcześniej stosowany opioid Droga podania MnożnikMorfina doustna 1a pozajelitowa 3
Buprenorfina podjęzykowa 75
pozajelitowa 100 Kodeina doustna 0,15
pozajelitowa 0,23b Diamorfina doustna 0,5
pozajelitowa 6b Fentanyl doustna -
pozajelitowa 300 Hydromorfon doustna 4
pozajelitowa 20b Ketobemidon doustna 1
pozajelitowa 3 Leworfanol doustna 7,5
pozajelitowa 15b Metadon doustna 1,5
pozajelitowa 3b Oksykodon doustna 1,5
pozajelitowa 3 Oksymorfon doodbytnicza 3
pozajelitowa 30b Petydyna doustna -
pozajelitowa 0,4b Tapentadol doustna 0,4
pozajelitowa - Tramadol doustna 0,25
pozajelitowa 0,3
a Wskaźnik siły działania morfiny podawanej doustnie i domięśniowo ustalono w oparciu o doświadczenie kliniczne u pacjentów z bólem przewlekłym.
b Na podstawie badań z zastosowaniem dawki pojedynczej, w których dawkę domięśniową każdego z wymienionych leków porównywano z morfiną w celu określenia względnej siły działania. Podane dawki doustne to te, które zalecane przy zamianie drogi podania z pozajelitowej na doustną.
Źródła: Na podstawie 1) Foley KM. The treatment of cancer pain. NEJM 1985; 313 (2): 84-95 oraz 2) McPherson ML. Introduction to opioid conversion calculations. In: Demystifying Opioid Conversion
3 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
Calculations: A Guide for Effective Dosing. Bethesda, MD: American Society of Health-SystemPharmacists; 2010:1-15.
Tabela 2 Zalecana początkowa dawka produktu Fenta MX na podstawie doustnej dawki dobowej morfiny (dla pacjentów, u których istnieje potrzeba rotacji opioidowej lub u pacjentów mniej stabilnych klinicznie: współczynnik przeliczeniowy doustnej morfiny na przezskórny fentanyl równy 150:1)1
Doustna dawka morfiny (mg/24 h) Dawka produktu Fenta MX (mikrogramy/h)
<90 12,5 90-134 25
135-224 50 225-314 75 315-404 100 405-494 125 495-584 150 585-674 175 675-764 200 765-854 225 855-944 250
945-1034 275 1035-1124 300
1 W badaniach klinicznych przedstawione zakresy dawek doustnej morfiny stanowiły podstawę do
przeliczenia na odpowiednie dawki fentanylu w systemach transdermalnych.
Tabela 3 Zalecana dawka początkowa produktu Fenta MX na podstawie dobowej dawki doustnej morfiny (dla pacjentów otrzymujących stałe, dobrze tolerowane leczenie opioidami: współczynnik przeliczeniowy doustnej morfiny na przezskórny fentanyl równy 100:1)
Doustna dawka morfiny (mg/24 h) Dawka produktu Fenta MX (mikrogramy/h)
≤44 12,5 45-89 25 90-149 50150-209 75210-269 100270-329 125330-389 150390-449 175450-509 200510-569 225570-629 250630-689 275690-749 300
Początkową ocenę największego działania przeciwbólowego produktu Fenta MX należyprzeprowadzać nie wcześniej niż po 24 godzinach noszenia systemu transdermalnego. Jest tospowodowane stopniowym zwiększaniem się stężenia fentanylu w surowicy w ciągu pierwszych24 godzin od zastosowania plastra.
Wcześniejsze leczenie przeciwbólowe należy wycofywać stopniowo od czasu zastosowaniapierwszego plastra produktu Fenta MX do osiągnięcia jego skutecznego działaniaprzeciwbólowego.
Zwiększanie dawki i leczenie podtrzymujące
System transdermalny, plaster Fenta MX należy zmieniać co 72 godziny.
4 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
Dawkę należy zwiększać indywidualnie u każdego pacjenta na podstawie średniej dobowej dawkistosowanych dodatkowo leków przeciwbólowych, aż do uzyskania równowagi między skutecznościąprzeciwbólową a tolerancją. Dostosowanie dawki powinno polegać na jej zwiększeniu o 12,5 μg/h lub25 μg/h, chociaż zawsze należy brać pod uwagę nasilenie dolegliwości u pacjenta oraz koniecznośćzastosowania dodatkowych dawek leków przeciwbólowych (morfina podawana doustnie w dawce45 lub 90 mg na dobę odpowiada w przybliżeniu dawkom 12,5 μg/h lub 25 μg/h produktu Fenta MX).Po zwiększeniu dawki równoważny poziom analgetyczny nowej dawki może wystąpić nawet po6 dniach. Dlatego po zwiększeniu dawki pacjenci powinni stosować większą dawkę przez 2 okresy72-godzinne przed jakąkolwiek kolejną zmianą dawki.
Dawki większe niż 100 μg/h można podawać stosując więcej niż jeden plaster produktu Fenta MX.Pacjenci mogą okresowo wymagać dodatkowych dawek krótko działających leków przeciwbólowychw celu opanowania bólu przebijającego. W razie konieczności stosowania fentanylu w dawce większejniż 300 μg/h, należy rozważyć możliwość zastosowania dodatkowej lub alternatywnej metodypodawania opioidów.
Jeśli pod koniec okresu stosowania pierwszego systemu transdermalnego skuteczność przeciwbólowajest niewystarczająca, po 48 godzinach można zmienić plaster na plaster o tej samej mocy lub po72 godzinach można zwiększyć dawkę.
Jeśli konieczna jest zmiana plastra (np. plaster odklei się) przed upływem 72 godzin, plaster o tejsamej mocy można przykle w innym miejscu ciała. Może to spowodować zwiększenie stężeniafentanylu w surowicy (patrz punkt 5.2), dlatego pacjenta należy dokładnie obserwować.
Zmiana lub zakończenie leczenia fentanylem w systemach transdermalnych
Jeżeli konieczne jest przerwanie stosowania produktu Fenta MX, każda zmiana na inny lek opioidowypowinna przebiegać stopniowo, na początku od małej dawki, którą zwiększa się powoli.Spowodowane jest to stopniowym zmniejszaniem się stężenia fentanylu w surowicy po usunięciuplastra. Stężenie fentanylu w osoczu zmniejsza się o 50% w ciągu co najmniej 20 godzin. Ogólnązasadą jest, że opioidowe leki przeciwbólowe należy odstawiać stopniowo w celu uniknięcia objawówodstawienia (patrz punkt 4.8).
U niektórych pacjentów po zmianie terapii z fentanylu w postaci systemów transdermalnych na inneopioidy lub podczas dostosowywania dawki mogą wystąpić objawy odstawienia opioidów.Tabele 1,2 i 3 należy stosować tylko w przypadku zamiany innych opioidów na produkt leczniczyFenta MX. Nie należy się nimi posługiwać w celu zmiany z leczenia produktem Fenta MX na inneterapie w celu uniknięcia za dużej dawki nowego leku przeciwbólowego i możliwościprzedawkowania.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku
Pacjentów w podeszłym wieku należy uważnie obserwować, a dawkę dobierać indywidualnie na podstawie stanu zdrowia pacjenta (patrz punkty 4.4. i 5.2).
U nieleczonych wcześniej opioidami pacjentów w podeszłym wieku stosowanie produktu leczniczegonależy rozważyć tylko wtedy, gdy korzyści przeważają nad ryzykiem. W takich przypadkach dawkąpoczątkową przezskórnie podawanego fentanylu może być tylko 12,5 μg/h.
Zaburzenia czynności nerek i wątroby
Stan pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby należy uważnie obserwować, a dawkędobierać dla nich indywidualnie na podstawie stanu zdrowia (patrz punkty 4.4 i 5.2).
U nieleczonych wcześniej opioidami pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątrobystosowanie produktu leczniczego należy rozważyć tylko wtedy, gdy korzyści przeważają nadryzykiem. W takich przypadkach dawką początkową przezskórnie podawanego fentanylu może byćtylko 12,5 μg/h.
5 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
Dzieci i młodzież
Dzieci w wieku 16 lat i starsze
Należy stosować dawkowanie dla dorosłych.
Dzieci w wieku od 2 do 16 lat
Fentanyl w systemach transdermalnych należy stosować wyłącznie u dzieci i młodzieży wykazującejtolerancję na opioidy (w wieku od 2 do 16 lat), już otrzymujących doustnie ekwiwalent co najmniej30 mg morfiny na dobę. W celu przestawienia dzieci i młodzieży z opioidów podawanych doustnielub pozajelitowo na fentanyl podawany przezskórnie należy odnieść się do dobowej dawki morfinyw postaci doustnej (tabela 4).
Tabela 4: Zalecana dawka fentanylu w postaci systemów transdermalnych dla dzieci i młodzieży1 na
podstawie dobowej dawki doustnej morfiny2
Doustna dawka morfiny (mg/24 h) Dawka produktu Fenta MX (mikrogramy/h)
30-44 12,545-134 25
1 Przeliczenie na dawki produktu Fenta MX większe niż 25 mikrogramów/godzinę jest takie samo
dla dorosłych oraz dzieci i młodzieży (patrz tabela 2).
2 W badaniach klinicznych powyższe dobowe doustne dawki morfiny były podstawą do przeliczania dawek fentanylu w postaci systemów transdermalnych..
W dwóch badaniach z udziałem dzieci i młodzieży wymaganą dawkę fentanylu w systemietransdermalnym obliczano w następujący sposób: 30 mg do 44 mg doustnej morfiny na dobę lubodpowiadająca jej dawka opioidu była zastępowana przez jeden system transdermalny, plasterz fentanylem, uwalniający 12,5 mikrograma fentanylu na godzinę. Należy zauważyć, że taki schematzmiany u dzieci ma zastosowanie wyłącznie do zmiany doustnej morfiny (lub jej ekwiwalentu) naplastry z fentanylem. Nie można go natomiast zastosować do zmiany Fenta MX na inne opioidy zewzględu na możliwość przedawkowania.
Działanie przeciwbólowe pierwszej dawki fentanylu w systemach transdermalnych nie będzieoptymalne przez pierwsze 24 godziny. Dlatego podczas pierwszych 12 godzin po zmianie na systemtransdermalny pacjent powinien otrzymywać normalną dawkę poprzednio stosowanego lekuprzeciwbólowego. W trakcie następnych 12 godzin jego dawkę należy ustalać w zależności od potrzebklinicznych.
Przez co najmniej 48 godzin po rozpoczęciu leczenia fentanylem w systemach transdermalnych lub pozwiększeniu dawki zaleca się kontrolowanie, czy u pacjenta pediatrycznego nie występują działanianiepożądane, które mogą obejmować hipowentylację (patrz punkt 4.4).
Produktu leczniczego Fenta MX nie należy stosować u dzieci w wieku poniżej 2 lat, gdyż nie ustalono
u nich bezpieczeństwa stosowania i skuteczności.
Dostosowywanie dawki i leczenie podtrzymujące u dzieci
Plastry Fenta MX należy zmieniać co 72 godziny. Dawkę dostosować indywidualnie do uzyskaniarównowagi między skutecznością przeciwbólową a tolerancją. Dawki nie wolno zwiększać częściejniż co 72 godziny. Jeśli działanie przeciwbólowe produktu Fenta MX jest niewystarczające, należypodać dodatkową dawkę morfiny lub innego krótko działającego opioidu. Zależnie od potrzebyzastosowania leku przeciwbólowego i nasilenia bólu u dziecka, można podjąć decyzję o zastosowaniuwiększej dawki fentanylu w postaci systemu transdermalnego. Dawkę należy dostosowywaćstopniowo o 12,5 mikrograma/godzinę.
Sposób podawania
Podanie przezskórne.
6 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
System transdermalny, plaster Fenta MX należy stosować na niepodrażnioną i niepoddawanąnaświetlaniom skórę, na płaskich częściach klatki piersiowej lub górnej części ramion. U małychdzieci preferowanym miejscem naklejenia systemu transdermalnego jest górna część pleców zewzględu na zminimalizowanie możliwości usunięcia stamtąd systemu transdermalnego przez dziecko.
Należy wybrać nieowłosioną powierzchnię ciała. Jeśli nie jest to możliwe, włosy na skórzew planowanym miejscu naklejenia należy usunąć nożyczkami (nie golić). Jeśli wybrane miejscewymaga oczyszczenia, skórę należy dokładnie umyć czystą wodą. Nie należy stosować mydła,olejków, płynów kosmetycznych lub jakichkolwiek substancji, które mogłyby podrażnić skórę lubzmienić jej właściwości. Przed nałożeniem systemu transdermalnego skóra powinna być całkowiciesucha. Przed użyciem plastry należy sprawdzić. Nie należy używać plastrów, które nacięte,przerwane lub w jakikolwiek inny sposób uszkodzone.
Plaster należy nakleić na skórę bezpośrednio po wyjęciu z torebki ochronnej. Aby wyjąć plasterz torebki ochronnej, należy odnaleźć nacięcie na jej brzegu. Torebkę należy otworzyć zginając najpierw w miejscu nacięcia, a potem ostrożnie rozerwać. Następnie rozerwać torebkę z obu stroni otworzyć jak książkę. Wyjąć plaster z torebki. Plaster jest zabezpieczony warstwą ochronną.Należy zgiąć plaster w połowie i usunąć obie połowy warstwy ochronnej. Należy unikać dotykaniawarstwy przylepnej plastra. Przykleić plaster na skórę, stosując lekki ucisk dłonią przez około30 sekund. Należy upewnić się, czy plaster przylega całkowicie, szczególnie na obrzeżach. Pozałożeniu plastra należy dokładnie umyćce.
System transdermalny, plaster Fenta MX można nosić na skórze przez 72 godziny bez przerwy. Nowyplaster może być przyklejony po zdjęciu poprzedniego plastra i musi być on umieszczony w innymmiejscu skóry. Przed naklejeniem kolejnego plastra w to samo miejsce powinno minąć kilka dni.
4.3 Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną, kalafonię (uwodornioną), soję, orzeszki ziemne lub naktórąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1.
Ból ostry lub pooperacyjny, gdyż nie jest możliwe stopniowe dostosowanie dawki w krótkim czasie oraz ze względu na ryzyko ciężkiej i zagrażającej życiu hipowentylacji.
Ciężka niewydolność oddechowa.
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Stan pacjentów, u których wystąpiły ciężkie działania niepożądane, należy kontrolować przez conajmniej 24 godziny po usunięciu systemu transdermalnego z fentanylem lub dłużej, zależnie odobjawów, ponieważ stężenie fentanylu w surowicy zmniejsza się stopniowo, osiągając około 50% po20-27 godzinach.
Należy poinstruować pacjentów i ich opiekunów, że produkt Fenta MX zawiera substancję czynnąw ilości zagrażającej życiu, zwłaszcza dzieci. Dlatego wszystkie plastry należy zawsze przechowywaćw miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci, zarówno przed, jak i po zastosowaniu.
Pacjenci nieotrzymujący wcześniej opioidowych leków przeciwbólowych i pacjenci nietolerujący
opioidów
Stosowanie systemów transdermalnych z fentanylem u pacjentów niestosujących wcześniejopioidowych leków przeciwbólowych, jako początkowej terapii opioidowej, zwłaszcza w leczeniubólu nienowotworowego, bardzo rzadko skutkowało znaczącą niewydolnością oddechową i (lub)zgonem. Ryzyko ciężkiej lub zagrażającej życiu hipowentylacji istnieje nawet po zastosowaniunajmniejszej dawki produktu Fenta MX w leczeniu początkowym u pacjentów niestosującychwcześniej opioidowych leków przeciwbólowych, zwłaszcza w podeszłym wieku lub pacjentówz zaburzeniami czynności wątroby lub nerek. Rozwój tolerancji jest osobniczo zmienny. Zaleca się,
7 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
aby fentanyl w postaci przezskórnej stosować u pacjentów, którzy tolerują leki opioidowe (patrz punkt 4.2).
Niewydolność oddechowa
U niektórych pacjentów może występować silna niewydolność oddechowa po zastosowaniu systemówtransdermalnych zawierających fentanyl. Wszystkich pacjentów należy obserwować, czy niewystępuje u nich to powikłanie. Niewydolność oddechowa może się utrzymywać po usunięciusystemu transdermalnego. Częstość niewydolności oddechowej zwiększa się wraz ze zwiększeniemdawki fentanylu (patrz punkt 4.9).
Ryzyko związane z jednoczesnym stosowaniem substancji działających hamująco na OUN, takich jak
benzodiazepiny (w tym alkohol i narkotyczne leki działające hamująco na OUN) Jednoczesne
stosowanie fentanylu w systemach transdermalnych, plastrach z substancjamidziałającymi hamująco na OUN (takimi jak benzodiazepiny lub produkty lecznicze o podobnymdziałaniu oraz alkohol i narkotyczne leki hamujące czynność OUN) może spowodować nasileniedziałań niepożądanych fentanylu i prowadzić do sedacji, niewydolności oddechowej, śpiączki orazzgonu. Ze względu na te zagrożenia należy unikać jednoczesnego stosowania.
Jeśli jednoczesne stosowanie fentanylu i substancji działających hamująco na OUN jest konieczne zewzględów klinicznych, należy podawać najmniejsze skuteczne dawki obu produktów leczniczychprzez możliwie najkrótszy czas. W związku z tym zdecydowanie zaleca się też poinformowaniepacjentów i ich opiekunów o konieczności zwrócenia uwagi na wymienione objawy (patrz punkt 4.5).
Przewlekłe choroby płuc
U pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lub innymi chorobami układu oddechowegofentanyl w postaci systemu transdermalnego może spowodować cięższe działania niepożądane. U tychpacjentów opioidy mogą zmniejszyć napęd oddechowy i zwiększyć opór w drogach oddechowych.
Lekozależność i możliwość nadużywania
Wielokrotne stosowanie opioidów może spowodować rozwój tolerancji oraz uzależnienia fizycznego i psychicznego.
Fentanyl może być nadużywany w podobny sposób, jak inni agoniści receptorów opioidowych.Nadużycie lub niewłaściwe użycie produktu Fenta MX może spowodować przedawkowanie i (lub)zgon. Ryzyko uzależnienia i nadużywania związanego z leczeniem opioidami jest znacznie większeu pacjentów z uzależnieniem od leków i (lub) nadużywaniem alkoholu w wywiadzie. Pacjenci z grupyzwiększonego ryzyka uzależnienia opioidowego mogą jednak być właściwie leczeni opioidamiw postaciach farmaceutycznych o zmodyfikowanym uwalnianiu, ale wymagają obserwacji, czy niewystępują u nich objawy niewłaściwego zastosowania, nadużywania lub uzależnienia.
Zaburzenia OUN, w tym zwiększone ciśnienie śródczaszkowe
Fentanyl w postaci systemów transdermalnych należy stosować ostrożnie u pacjentów, którzy mogąbyć szczególnie podatni na retencję CO2 w obrębie jamy czaszki, np. u pacjentów z cechamizwiększonego ciśnienia śródczaszkowego, z zaburzeniami świadomości lub śpiączką. Fentanylw systemach transdermalnych należy stosować ostrożnie u pacjentów z nowotworami mózgu.
Choroba serca
Fentanyl może powodować bradykardię i dlatego należy zachować ostrożność podczas jegostosowania u pacjentów z bradyarytmią.
Opioidy mogą powodować niedociśnienie tętnicze, zwłaszcza u pacjentów z ostrą hipowolemią.Istniejące objawowe niedociśnienie i (lub) hipowolemię należy wyrównać przed rozpoczęciemstosowania systemów transdermalnych Fenta MX.
Niedociśnienie tętnicze
Opioidy mogą wywoływać niedociśnienie, szczególnie u pacjentów z ostrą hipowolemią. Przedrozpoczęciem stosowania fentanylu w postaci systemów transdermalnych należy wyrównaćwystępujące wcześniej objawowe niedociśnienie i (lub) hipowolemię.
8 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
Zaburzenia czynności wątroby
Fentanyl jest przekształcany w wątrobie do nieczynnych farmakologicznie metabolitów, dlatego jegoeliminacja może być opóźniona w przypadku zaburzeń czynności wątroby. Jeśli fentanyl w postaciprzezskórnej stosowany jest u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, należy uważnieobserwować, czy nie występują u nich objawy toksycznego działania fentanylu i w razie koniecznościzmniejszyć jego dawkę (patrz punkt 5.2).
Zaburzenia czynności nerek
Mimo że wpływ zaburzeń czynności nerek nie powinien wpływać w stopniu znaczącym klinicznie naeliminację fentanylu, należy zachować ostrożność, gdyż nie oceniano farmakokinetyki fentanyluu tych pacjentów (patrz punkt 5.2). Jeśli pacjenci z zaburzeniami czynności nerek otrzymują fentanylw postaci plastrów, należy uważnie obserwować, czy nie występują u nich objawy działaniatoksycznego fentanylu i w razie konieczności zmniejszyć jego dawkę. Dodatkowe ograniczeniadotyczą pacjentów nieleczonych wcześniej opioidami z zaburzeniami czynności nerek (patrz punkt
4.2).
Gorączka / zewnętrzne źródła ciepła
Stężenie fentanylu w surowicy może zwiększyć się, jeśli zwiększy się temperatura skóry. Z tegowzględu pacjentów gorączkujących należy obserwować, czy nie występują u nich działanianiepożądane charakterystyczne dla opioidów, a w razie potrzeby dostosować dawkę fentanyluw postaci systemów transdermalnych. Uwalnianie fentanylu z systemu transdermalnego może byćzwiększone pod wpływem temperatury i prowadzić do przedawkowania lub zgonu pacjenta.
Wszystkim pacjentom należy poradzić, aby unikali narażania miejsca, w którym naklejono systemtransdermalny, plaster na bezpośrednie działanie zewnętrznych źródeł ciepła (takich jak poduszkirozgrzewające, koce elektryczne, ogrzewane łóżka wodne, lampy rozgrzewające lub opalające,intensywne opalanie, długie gorące kąpiele, sauna lub gorące źródła uzdrowiskowe).
Zespól serotoninowy
Zaleca się ostrożność podczas jednoczesnego stosowania fentanylu w postaci transdermalneji produktów leczniczych wpływających na serotoninergiczny układ neuroprzewodzący.
Interakcje z innymi produktami leczniczymi
Możliwy jest rozwój potencjalnie groźnego dla życia zespołu serotoninowego podczas jednoczesnegostosowania z substancjami czynnymi o działaniu serotoninergicznym, takimi jak selektywne inhibitorywychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny(SNRI) i z substancjami czynnymi, które zaburzają metabolizm serotoniny (w tym inhibitorymonoaminooksydazy [IMAO]). Zespół serotoninowy może wystąpić po zastosowaniu dawekleczniczych.
Objawy zespołu serotoninowego mogą obejmować zmiany stanu umysłowego (tj. pobudzenie,omamy, śpiączka), chwiejność układu autonomicznego (np. tachykardia, niestabilne ciśnienie tętnicze,hipertermia), zaburzenia nerwowo-mięśniowe (tj. wzmożenie odruchów, brak koordynacji, sztywność)i (lub) objawy żołądkowo-jelitowe (np. nudności, wymioty, biegunka).
W razie podejrzewania zespołu serotoninowego należy rozważyć szybkie przerwanie stosowania produktu Fenta MX.
Inhibitory CYP3A4
Jednoczesne stosowanie fentanylu w postaci przezskórnej z inhibitorami izoenzymu CYP3A4 możespowodować zwiększenie stężenia fentanylu w osoczu, a to z kolei może nasilić lub wydłużyćzarówno działanie lecznicze, jak i działania niepożądane i prowadzić do ciężkiej niewydolnościoddechowej. Dlatego nie zaleca się jednoczesnego stosowania produktu Fenta MX i inhibitorówizoenzymu CYP3A4, chyba że korzyść z leczenia przeważa ryzyko działań niepożądanych.Zasadniczo, pacjent powinien odczekać 2 dni od przerwania leczenia inhibitorem CYP3A4 dozastosowania pierwszego plastra Fenta MX. Jednak utrzymywanie się zahamowania jest zmienne
9 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
i czas ten powinien być dłuższy dla niektórych inhibitorów CYP3A4 z długim okresem eliminacji(takich jak amiodaron) lub zależnych od czasu inhibitorów, takich jak erytromycyna, idelalisyb,nikardypina i rytonawir. Dlatego przed zastosowaniem pierwszego plastra Fenta MX należy sprawdzićokres półtrwania i czas trwania inhibicji substancji czynnej w informacji o produkcie inhibitoraCYP3A4. U pacjenta leczonego produktem Fenta MX należy odczekać co najmniej 1 tydzień odusunięcia ostatniego plastra zanim rozpocznie się leczenie inhibitorem CYP3A4. Jeśli nie możnauniknąć jednoczesnego stosowania produktu Fenta MX z inhibitorem CYP3A4, zaleca się uważnąobserwację przedmiotowych i podmiotowych objawów nasilonego lub wydłużonego działaniaterapeutycznego i działań niepożądanych fentanylu (w szczególności depresji oddechowej) i w raziekonieczności należy zmniejszyć dawkę lub przerwać stosowanie produktu Fenta MX (patrz punkt 4.5).
Jednoczesne stosowanie mieszanych agonistów/antagonistów opioidowych
Nie zaleca się jednoczesnego stosowania buprenorfiny, nalbufiny lub pentazocyny (patrz także punkt 4.5).
Niezamierzona ekspozycja na fentanyl poprzez system transdermalny, plaster
Niezamierzone przeniesienie systemu transdermalnego z fentanylem ze skóry pacjenta na skórę innejosoby (zwłaszcza dziecka) podczas korzystania z tego samego łóżka lub podczas bliskiego kontaktufizycznego może spowodować u osoby niebędącej pacjentem przedawkowanie opioidu. Pacjentównależy uprzedzić, że przypadkowo przeniesiony plaster trzeba natychmiast usunąć ze skóry innejosoby (patrz punkt 4.9).
Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku
Dane z badań z zastosowaniem fentanylu podawanego dożylnie wskazują, że u pacjentóww podeszłym wieku klirens fentanylu może być zmniejszony, okres półtrwania wydłużony,a wrażliwość na działanie leku większa niż u pacjentów młodszych. Jeśli pacjenci w podeszłym wiekuotrzymują fentanyl w postaci systemów transdermalnych, należy uważnie obserwować, czy niewystępują u nich objawy toksycznego działania fentanylu i, jeśli to konieczne, zmniejszyć jego dawkę(patrz punkt 5.2).
Przewód pokarmowy
Opioidy zwiększają napięcie oraz osłabiają skurcze propulsywne mięśni gładkich przewodupokarmowego. Wydłużony na skutek tego pasaż żołądkowo-jelitowy może być odpowiedzialny zazapierające działanie fentanylu. Pacjentów należy poinformować o metodach zapobiegania zaparciui rozważyć profilaktyczne stosowanie leków przeczyszczających. Należy zachować szczególnąostrożność u pacjentów z przewlekłym zaparciem. W razie stwierdzenia lub podejrzewanianiedrożności porażennej jelit stosowanie produktu Fenta MX należy przerwać.
Pacjenci z miastenią (myasthenia gravis)
Mogą występować reakcje (mio)kloniczne o charakterze niepadaczkowym. Należy zachowaćostrożność podczas leczenia pacjentów z miastenią.
Dzieci i młodzież
Produktu Fenta MX nie należy stosować u dzieci, które nie miały jeszcze kontaktu z lekamiopioidowymi (patrz punkt 4.2) ze względu na możliwość ciężkiej lub zagrażającej życiuhipowentylacji, niezależnie od podanej w produkcie Fenta MX dawki fentanylu.
Nie badano stosowania fentanylu w postaci systemu transdermalnego u dzieci w wieku poniżej 2 lat.
Fenta MX należy stosować jedynie u dzieci w wieku 2 lat lub starszych, które tolerują opioidy (patrz punkt 4.2).
U dzieci należy rozważnie wybierać miejsce naklejenia produktu Fenta MX, aby nie dopuścić do jegoprzypadkowego zjedzenia przez dziecko (patrz punkty 4.2 i 6.6) i uważnie kontrolować przyleganiesystemu transdermalnego do skóry.
10 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Interakcje farmakodynamiczne
Produkty lecznicze działające na ośrodkowy układ nerwowy/substancje działające hamująco na OUN,
w tym alkohol i narkotyczne leki hamujące czynność OUN
Jednoczesne stosowanie fentanylu w systemach transdermalnych, plastrach i innych leków o działaniuhamującym ośrodkowy układ nerwowy (w tym benzodiazepin oraz innych leków
uspokajających/nasennych, opioidów, leków stosowanych do znieczulenia ogólnego, pochodnychfenotiazyny, trankwilizerów, leków przeciwhistaminowych o działaniu sedatywnym i alkoholu) oraznarkotycznych leków hamujących czynność OUN) oraz leków zmniejszających napięcie mięśniszkieletowych, może powodować nieproporcjonalne nasilenie działań hamujących czynność OUN,takich jak niewydolność oddechowa, niedociśnienie tętnicze, głęboka sedacja, śpiączka lub zgon.Dlatego stosowanie któregokolwiek z wyżej wymienionych produktów leczniczych w skojarzeniuz produktem Fenta MX wymaga starannej opieki nad pacjentem i obserwacji jego stanu. Należy teżograniczyć dawkę i czas leczenia skojarzonego (patrz punkt 4.4).
Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO)
Nie zaleca się stosowania fentanylu w postaci systemów transdermalnych u pacjentów, którzywymagają jednoczesnego leczenia inhibitorami MAO. Istnieją doniesienia o występowaniu ciężkichi nieprzewidywalnych działań niepożądanych, w tym nasilenia działania opioidu lub nasileniadziałania serotoninergicznego. Dlatego produktu Fenta MX nie należy stosować przed upływem14 dni od zaprzestania leczenia inhibitorami MAO.
Produkty lecznicze o działaniu serotoninergicznym
Jednoczesne stosowanie fentanylu z lekiem serotoninergicznym, takim jak selektywny inhibitorwychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny(SNRI) lub inhibitor monoaminooksydazy (IMAO) może zwiększyć ryzyko potencjalniezagrażającego życiu zespołu serotoninowego (patrz punkt 4.4).
Jednoczesne stosowanie agonistów i antagonistów receptorów opiodowych
Nie zaleca się jednoczesnego stosowania buprenorfiny, nalbufiny lub pentazocyny. Leki te mają dużepowinowactwo do receptorów opioidowych i względnie małą aktywność wewnętrzną, dlategopotencjalnie antagonizują przeciwbólowe działanie fentanylu. Leki te mogą wywołać objawyodstawienia u pacjentów uzależnionych od opioidów (patrz punkt 4.4).
Interakcje farmakokinetyczne
Inhibitory izoenzymu 3A4 układu cytochromu P450 (CYP3A4)
Fentanyl, substancja czynna o dużym klirensie, jest szybko i w znacznym stopniu metabolizowanagłównie przez CYP3A4.
Jednoczesne stosowanie fentanylu w postaci transdermalnej z inhibitorami izoenzymu P450 3A4(CYP3A4) może spowodować zwiększenie stężenia fentanylu w osoczu i prowadzić do nasilenia lubwydłużenia zarówno jego działania terapeutycznego, jak i działań niepożądanych, a także do ciężkiejniewydolności oddechowej. Oczekuje się, że nasilenie interakcji z silnymi inhibitorami CYP3A4będzie większe niż ze słabymi lub umiarkowanymi inhibitorami CYP3A4. Zgłaszano przypadkiciężkiej depresji oddechowej po jednoczesnym podaniu inhibitorów CYP3A4 i przezskórnegofentanylu, w tym przypadek śmiertelny po jednoczesnym podaniu z umiarkowanym inhibitoremCYP3A4. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania inhibitorów CYP3A4 i przezskórnego fentanylu,chyba że istnieje możliwość dokładnego monitorowania stanu pacjenta (patrz punkt 4.4). Przykładamisubstancji czynnych, które mogą zwiększać stężenie fentanylu, : amiodaron, cymetydyna,klarytromycyna, diltiazem, erytromycyna, flukonazol, itrakonazol, ketokonazol, nefazodon, rytonawir,werapamil i worykonazol (lista nie jest wyczerpująca). Po jednoczesnym zastosowaniu słabych,umiarkowanych lub silnych inhibitorów CYP3A4 z fentanylem krótkotrwale podanym dożylnie,klirens fentanylu zmniejszał się zwykle o ≤25%, chociaż po zastosowaniu rytonawiru (silny inhibitorCYP3A4), klirens fentanylu zmniejszał się średnio o 67%. Nasilenie interakcji inhibitorów CYP3A4
11 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
z długotrwale podawanym fentanylem przezskórnym nie jest znane, lecz może być większe niż przykrótkotrwałym podawaniu dożylnym.
Leki indukujące izoenzym 3A4 układu cytochromu P450 (CYP3A4)
Jednoczesne stosowanie z lekami indukującymi CYP3A4 może spowodować zmniejszenie stężeniafentanylu w osoczu i osłabienie jego działania leczniczego. Należy zachować ostrożność przyjednoczesnym stosowaniu induktorów CYP3A4 i produktu Fenta MX. Może być koniecznezwiększenie dawki produktu Fenta MX lub zmiana na inną przeciwbólową substancję czynną. Przedprzerwaniem stosowania induktora należy rozważyć zmniejszenie dawki fentanylu i uważnieobserwować pacjenta. Działanie induktora zmniejsza się stopniowo i może spowodować zwiększeniestężenia fentanylu w osoczu, co może zwiększyć lub wydłużyć zarówno działanie terapeutyczne, jaki działania niepożądane, a także może spowodować ciężką depresję oddechową. Należy kontynuowaćuważną obserwację stanu pacjenta do czasu uzyskania stabilizacji działania leku. Przykładamisubstancji czynnych, które mogą zmniejszać stężenie fentanylu, są: karbamazepina, fenobarbital,fenytoina i ryfampicyna (lista nie jest wyczerpująca).
Dzieci i młodzież
Badania interakcji przeprowadzano tylko u dorosłych.
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża
Brak odpowiednich danych dotyczących stosowania fentanylu w systemach transdermalnych u kobietw ciąży. Badania na zwierzętach wykazały pewnego stopnia szkodliwy wpływ na reprodukcję (patrzpunkt 5.3). Potencjalne zagrożenie dla ludzi nie jest znane, chociaż fentanyl podawany dożylnie wramach znieczulenia przenika przez łożysko u ludzi. U noworodków matek przewlekle stosującychfentanyl w postaci transdermalnej w czasie ciąży notowano objawy odstawienia. Produktu Fenta MXnie należy stosować w okresie ciąży, chyba że jest to bezwzględnie konieczne.
Stosowanie produktu Fenta MX w czasie porodu nie jest zalecane, gdyż nie powinno się go stosowaćw celu opanowania bólu ostrego lub pooperacyjnego (patrz punkt 4.3). Ponadto fentanyl przenikaprzez łożysko, dlatego stosowanie produktu Fenta MX w czasie porodu może wywołać niewydolnośćoddechową u noworodka.
Karmienie piersią
Fentanyl przenika do mleka kobiecego i może powodować sedację i (lub) niewydolność oddechowąu niemowlęcia karmionego piersią. Dlatego karmienie piersią należy przerwać na czas leczeniaproduktem Fenta MX i można je podjąć ponownie nie wcześniej niż po upływie 72 godzin pousunięciu systemu transdermalnego z fentanylem.
Płodność
Brak danych klinicznych dotyczących wpływu fentanylu na płodność. Niektóre badania na szczurachwykazały zmniejszoną płodność i zwiększoną śmiertelność zarodków w dawkach toksycznych dlamatek (patrz punkt 5.3).
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Fentanyl podawany przezskórnie może zaburzać sprawność umysłową i (lub) fizyczną konieczną dowykonywania potencjalnie niebezpiecznych czynności, takich jak prowadzenie pojazdów lubobsługiwanie maszyn.
4.8 Działania niepożądane
Bezpieczeństwo stosowania systemów transdermalnych, plastrów z fentanylem w leczeniuprzewlekłego bólu nowotworowego lub nienowotworowego oceniono u 1565 osób dorosłych i u 289dzieci i młodzieży biorących udział w 11 badaniach klinicznych (1 kontrolowane placebo badaniez podwójnie ślepą próbą; 7 badań otwartych z aktywną kontrolą; 3 badania otwarte bez kontroli).
12 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
Badani otrzymali co najmniej jedną dawkę fentanylu w postaci systemów transdermalnych, plastrówi od nich uzyskano dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania.
Zbiorcze dane z tych badań wskazują na to, że najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi(częstość >10%) były: nudności (35,7%), wymioty (23,2%), zaparcie (23,1%), senność (15,0%),zawroty głowy (13,1%) i bóle głowy (11,8%).
W tabeli 5 wymieniono działania niepożądane fentanylu w postaci systemów transdermalnych,plastrów, notowane podczas powyższych badań klinicznych (włącznie z działaniami wymienionymiwyżej) oraz obserwowane po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu.
Częstości działań niepożądanych określono stosując następującą konwencję: bardzo często (≥1/10);często (≥1/100 do <1/10); niezbyt często (≥1/1000 do <1/100); rzadko (≥1/10 000 do <1/1000); bardzorzadko (<1/10 000); częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych).Działania niepożądane przedstawiono według klasyfikacji układów i narządów, w kolejności zgodnejze zmniejszającym się nasileniem w każdej kategorii częstości.
Tabela 5 Działania niepożądane u dorosłych, młodzieży i dzieci
Klasyfikacja
układów i
narządów
Zaburzenia
układu
immunologicz-
nego
Zaburzenia
endokrynolo-
giczne
Zaburzenia
metabolizmu i
odżywiania
Zaburzenia
psychiczne
Zaburzenia
układu
nerwowego
Zaburzenia
oka
Zaburzenia
ucha i
błędnika
Zaburzenia
serca
Bardzo
często
Senność,
zawroty
głowy,
bóle głowy1
Kategoria częstości
Często Niezbyt często Rzadko Częstość
nieznana
Nadwrażliwość Wstrząs
anafilaktyczny,
reakcja
anafilaktyczna,
reakcja
rzekomoana-
filaktyczna
Niedobór
androgenów
Jadłowstręt
Bezsenność,
depresja,
niepokój,
stan splątania,
omamy
Drżenie,
parestezje
Pobudzenie,
dezorientacja,
nastrój
euforyczny
Niedoczulica,
drgawki (w tym
napady
kloniczne i
typu grand
mal),
niepamięć,
zaburzenia
świadomości,
utrata
przytomności
Niewyraźne
widzenie
Zwężenie
źrenicy
Majaczenie
Zawroty głowy
pochodzenia
obwodowego
Kołatanie
serca,
Bradykardia,
sinica
13 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
tachykardia
Zaburzenia
naczyniowe
Nadciśnienie
tętnicze
Niedociśnienie
tętnicze
Zaburzenia
układu
oddechowego,
klatki
piersiowej i
śródpiersia
Zaburzenia
żołądka i jelit
Zaburzenia
skóry i tkanki
podskórnej
Zaburzenia
mięśniowo-
szkieletowe i
tkanki łącznej
Zaburzenia
nerek i dróg
moczowych
Zaburzenia
układu
rozrodczego i
piersi
Zaburzenia
ogólne i stany
w miejscu
podania
Nudności,
wymioty,
zaparcie
Duszność Niewydolność
oddechowa,
ostre
wyczerpanie
oddechowe
Biegunka, Niedrożność
suchość błony jelita
śluzowej jamy
ustnej,
ból brzucha,
ból w
nadbrzuszu,
niestrawność
Nadmierne Wyprysk,
pocenie się, alergiczne
świąd, zapalenie
wysypka, skóry,
rumień zaburzenia
skóry,
zapalenie
skóry,
kontaktowe
zapalenie skóry
Skurcze mięśni Drżenia mięśni
Zatrzymanie
moczu
Uczucie
zmęczenia,
obrzęki
obwodowe,
osłabienie,
złe
samopoczucie,
odczucie zimna
Zaburzenia
wzwodu,
zaburzenia
funkcji
seksualnych
Reakcja w
miejscu
podania,
choroba
przypominająca
grypę, odczucie
zmian
temperatury
ciała,
reakcja
nadwrażliwości
w miejscu
podania,
zespół
odstawienia,
gorączka*
Bezdech,
hipowentylac-
ja
Częściowa
niedrożność
jelita
Zapalenie
skóry w
miejscu
podania,
wyprysk w
miejscu
podania
Spowolnienie
oddechu
* określona częstość (niezbyt często) opiera się na analizach częstości odnotowanych w badaniu klinicznym u dorosłych, młodzieży i dzieci z bólem nienowotworowym.
14 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
Dzieci i młodzież
Bezpieczeństwo stosowania fentanylu w systemach transdermalnych w leczeniu przewlekłego lubciągłego bólu nowotworowego i nienowotworowego oceniano u 289 dzieci i młodzieży (<18 lat),uczestników 3 badań klinicznych. Źródłem danych dotyczących bezpieczeństwa byli pacjenci, którzyotrzymali co najmniej jedną dawkę fentanylu podaną przezskórnie (patrz punkt 5.1).
Profil działań niepożądanych obserwowanych u dzieci i młodzieży leczonych fentanylem w postaciplastrów były podobne do występujących o osób dorosłych. W trakcie łagodzenia bólu związanegoz ciężką chorobą nie zaobserwowano u dzieci i młodzieży ryzyka niestandardowych działańniepożądanych ponad działania niepożądane właściwe dla opioidów. Nie wydaje się, aby istniało takieryzyko w trakcie zgodnego ze wskazaniami stosowania fentanylu w postaci plastrów u dzieci w wieku2 lat.
Według zbiorczych danych z 3 badań klinicznych z udziałem dzieci i młodzieży najczęściejzgłaszanymi działaniami niepożądanymi (częstość >10%) były: wymioty (33,9%), nudności (23,5%),bóle głowy (16,3%), zaparcie (13,5%), biegunka (12,8%) i świąd (12,8%).
Wielokrotne stosowanie fentanylu w postaci systemów transdermalnych może prowadzić do rozwojutolerancji oraz zależności fizycznej i psychicznej (patrz punkt 4.4).
Objawy odstawienia związane z opioidami (tj. nudności, wymioty, biegunka, lęk i dreszcze) mogąwystępować u niektórych pacjentów po zmianie wcześniej stosowanego analgetyku opioidowego nafentanyl w postaci systemu transdermalnego lub po nagłym przerwaniu leczenia (patrz punkt 4.2).
Istnieją bardzo rzadkie doniesienia o występowaniu objawów odstawienia u noworodków, którychmatki stosowały przez długi czas fentanyl w postaci przezskórnej podczas ciąży (patrz punkt 4.6).
Zgłaszano przypadki zespołu serotoninowego, gdy fentanyl stosowano jednocześnie z lekami o silnym działaniu serotoninergicznym (patrz punkty 4.4. i 4.5).
Bardzo rzadko oczyszczony olej sojowy może wywoływać reakcje alergiczne.
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych
Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działańniepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowaniaproduktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszaćwszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu MonitorowaniaNiepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych,Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawatel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, e-mail: [email protected] Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
4.9 Przedawkowanie
Objawy przedmiotowe i podmiotowe
Objawy przedawkowania fentanylu rozszerzeniem jego działania farmakologicznego,a niewydolność oddechowa jest najcięższym objawem.
Leczenie
W przypadku niewydolności oddechowej należy natychmiast zastosować środki zaradcze, w tym:usunąć system transdermalny z fentanylem i stymulować pacjenta fizycznie lub werbalnie. Pozastosowaniu tych środków należy podać nalokson, który jest swoistym antagonistą opioidowym.Niewydolność oddechowa występująca po przedawkowaniu może trwać dłużej niż działanieantagonistów receptorów opioidowych. Odstęp między kolejnymi dożylnie podanymi dawkamiantagonisty receptorów opioidowych należy starannie zaplanować ze względu na możliwośćwystąpienia ponownej narkotyzacji po zdjęciu plastra. Może być konieczne wielokrotne podanie lub
15 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
ciągła infuzja naloksonu. Zniesienie działania narkotycznego może spowodować ostry nawrót bólu i wyrzut katecholoamin do krwiobiegu.
W uzasadnionych przypadkach należy przywrócić i utrzymać drożność dróg oddechowych,np. stosując rurkę ustno-gardłową lub rurkę dotchawiczą, należy podać tlen i w razie potrzebyzastosować wspomagane lub kontrolowane oddychanie. Należy utrzymać odpowiednią temperaturęciała i nawodnienie pacjenta.
W razie ciężkiego, ciągłego niedociśnienia tętniczego można podejrzewać hipowolemię, którą należyleczyć podając pozajelitowo odpowiedni płyn.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: leki przeciwbólowe, opioidy, pochodne fenylopiperydyny Kod ATC: N02AB03
Mechanizm działania
Fentanyl jest opioidowym lekiem przeciwbólowym oddziałującym głównie z receptorem opioidowymμ. Jego głównymi działaniami farmakologicznymi łagodzenie bólu i działanie uspokajające.
Dzieci i młodzież
Bezpieczeństwo stosowania fentanylu w postaci przezskórnej oceniano w trzech otwartych badaniachz udziałem 289 pacjentów pediatrycznych z przewlekłym bólem, w wieku od 2 do 17 lat (80 z nichbyło w wieku od 2 do 6 lat). Spośród 289 pacjentów włączonych do badania, u 110 dzieci rozpoczętoleczenie dawką 12,5 μg/h. Spośród nich 23 (20,9%) otrzymywało wcześniej opioidy w dawceodpowiadającej <30 mg doustnej morfiny na dobę, 66 (60,0%) otrzymywało opioidy w dawceodpowiadającej 30 do 44 mg doustnej morfiny na dobę, a 12 (10,9%) otrzymywało opioidy w dawceodpowiadającej co najmniej 45 mg doustnej morfiny na dobę (brak danych od 9 [8,2%] badanych).Dawki początkowe 25 μg/h i większe stosowano u pozostałych 179 pacjentów: 174 (97,2%) z nichotrzymywało wcześniej opioidy w dawkach odpowiadających co najmniej 45 mg doustnej morfiny nadobę. Spośród pozostałych 5 badanych z dawką początkową wynoszącą co najmniej 25 μg/h, którewcześniej otrzymywało opioidy w dawkach odpowiadających <45 mg doustnej morfiny na dobę,1 (0,6%) wcześniej otrzymywał opioidy w dawce odpowiadającej <30 mg doustnej morfiny na dobę,a 4 (2,2%) wcześniej otrzymywało opioidy w dawkach odpowiadających 30 do 44 mg doustnejmorfiny na dobę (patrz punkt 4.8).
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Wchłanianie
Produkt leczniczy Fenta MX zapewnia stałe uwalnianie fentanylu do krążenia przez 72 godziny. Poprzyklejeniu systemu transdermalnego (plastra) skóra pod plastrem wchłania fentanyl, który kumulujesię w jej zewnętrznych warstwach, a stąd fentanyl przedostaje się do krążenia ogólnego. Matrycapolimerowa i dyfuzja fentanylu przez warstwy skóry warunkują względnie stałą szybkość uwalniania.Uwalnianie substancji czynnej odbywa się dzięki gradientowi stężeń między plastrem a skórą. Średniabiodostępność fentanylu po zastosowaniu plastra przezskórnego wynosi 92%.
Po pierwszym nałożeniu systemu transdermalnego Fenta MX stężenie fentanylu w surowicy zwiększasię stopniowo i na ogół stabilizuje po upływie 12 do 24 godzin, a następnie pozostaje na względniestałym poziomie przez pozostałą część 72-godzinnego okresu zastosowania. Stężenie w surowicyosiąga stan stacjonarny pod koniec drugiego 72-godzinnego okresu zastosowania i utrzymuje się natym poziomie podczas kolejnych zastosowań systemów transdermalnych tej samej wielkości. Zewzględu na kumulację, wartości AUC i Cmax w stanie stacjonarnym przy regularnym dawkowaniu sąo około 40% większe niż po jednorazowym podaniu. Pacjenci uzyskują i utrzymują stężenie
16 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
w surowicy w stanie stacjonarnym określone przez osobniczą zmienność przepuszczalności skóryi wydalania fentanylu z organizmu. Obserwowano dużą zmienność międzyosobniczą stężeniafentanylu w osoczu.
Model farmakokinetyczny wskazuje, że stężenia fentanylu w surowicy mogą zwiększać się o 14%(w zakresie 0-26%), jeśli nowy plaster zastosuje się po 24 godzinach zamiast po zalecanych72 godzinach.
Podwyższenie temperatury skóry może zwiększyć przezskórne wchłanianie fentanylu (patrz punkt
4.4). Zwiększenie temperatury skóry przez przyłożenie w miejscu naklejenia plastra poduszkielektrycznej ustawionej na małą moc przez pierwsze 10 godzin pojedynczej aplikacji zwiększyłośrednią wartość AUC fentanylu 2,2-krotnie, a średnie stężenie na końcu podgrzewania zwiększyło sięo 61%.
Dystrybucja
Fentanyl jest szybko dystrybuowany do różnych tkanek i narządów, na co wskazuje duża objętośćdystrybucji (3-10 l/kg po podaniu dożylnym). Fentanyl kumuluje się w mięśniach szkieletowychoraz tkance tłuszczowej i wolno uwalnia się do krwi.
W badaniu u pacjentów z chorobą nowotworową leczonych fentanylem w plastrach transdermalnychwiązanie z białkami osocza wynosiło średnio 95% (zakres 77-100%). Fentanyl łatwo przenika przezbarierę krew-mózg, przenika również przez barierę łożyskową i do mleka.
Metabolizm
Fentanyl jest substancją czynną o dużym klirensie; jest szybko i w znacznym stopniu metabolizowany,głównie w wątrobie przez CYP3A4. Główny metabolit (norfentanyl) i inne metabolity nieaktywne.Wydaje się, że skóra nie metabolizuje fentanylu podawanego przezskórnie. Ustalano to w badaniuludzkich keratynocytów i w badaniach klinicznych, w których za 92% dawki dostarczonej przezsystem transdermalny odpowiadał niezmieniony fentanyl, który pojawiał się w krążeniu ustrojowym.
Wydalanie
Po 72-godzinnej aplikacji średni okres półtrwania fentanylu wynosi od 20 do 27 godzin. W wynikuciągłego wchłaniania fentanylu z depozytu ze skóry po usunięciu plastra powoduje, że okrespółtrwania po podaniu przezskórnym jest 2-3 razy dłuższy niż po podaniu dożylnym.
Po podaniu dożylnym średni całkowity klirens fentanylu w badaniach klinicznych był zwykle w zakresie od 34 do 66 l/godzinę.
Podczas 72-godzinnego dożylnego podawania fentanylu około 75% dawki jest wydalane w moczu,a około 9% z kałem. Fentanyl wydalany jest głównie w postaci metabolitów, a mniej niż 10%w postaci niezmienionej substancji czynnej.
Liniowość lub nieliniowość
Uzyskiwane stężenia fentanylu w surowicy proporcjonalne do wielkości plastrów Fenta MX.Farmakokinetyka transdermalnego fentanylu nie zmienia się podczas wielokrotnej aplikacji.
Zależności farmakokinetyczno-farmakodynamiczne
Istnieje duża zmienność międzyosobniczą farmakokinetyki fentanylu w odniesieniu do stężeńfentanylu, działania terapeutycznego i działań niepożądanych oraz tolerancji na opioidy. Minimalneskuteczne stężenie fentanylu zależy od nasilenia bólu i wcześniejszego stosowania opioidów. Zarównominimalne skuteczne stężenie, jak i stężenie toksyczne zwiększają się wraz tolerancją, dlatego niemożna określić zakresu optymalnych stężeń fentanylu. Dostosowanie indywidualnej dawki fentanylumusi opierać się na odpowiedzi pacjenta i poziomie tolerancji. Należy pamiętać o opóźnieniu od 12 do24 godzin po naklejeniu pierwszego plastra i po zwiększeniu dawki.
Szczególne grupy pacjentów
17 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
Pacjenci w podeszłym wieku
Dane z badań z zastosowaniem fentanylu podawanego dożylnie wskazują, że u pacjentóww podeszłym wieku klirens fentanylu może być zmniejszony, a okres półtrwania wydłużony. Pacjencici mogą być bardziej wrażliwi na działanie substancji czynnej niż pacjenci młodsi. W badaniuz zastosowaniem fentanylu w systemach transdermalnych farmakokinetyka fentanylu u zdrowychosób w podeszłym wieku nie różniła się znacząco w porównaniu ze zdrowymi młodszymi osobami,chociaż maksymalne stężenia w surowicy były mniejsze, a średni okres półtrwania był wydłużony dookoło 34 godzin. Pacjentów w podeszłym wieku należy uważnie kontrolować, czy nie występująu nich objawy toksyczności fentanylu i, w razie konieczności, zmniejszyć dawkę (patrz punkt 4.4).
Zaburzenia czynności nerek
Oczekuje się, że wpływ zaburzeń czynności nerek na farmakokinetykę fentanylu będzie ograniczony,gdyż wydalanie nerkowe niezmienionego fentanylu wynosi mniej niż 10% i nie ma czynnychmetabolitów wydalanych przez nerki. Ponieważ jednak nie badano wpływu zaburzeń czynności nerekna farmakokinetykę fentanylu, należy zachować ostrożność (patrz punkty 4.2 i 4.4).
Zaburzenia czynności wątroby
U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby należy uważnie kontrolować, czy nie występująobjawy toksyczności fentanylu i w razie konieczności należy zmniejszyć u nich stosowaną dawkęproduktu Fenta MX (patrz punkt 4.4). Dane od osób z marskością wątroby i symulowane dane od osóbz zaburzeniami czynności wątroby o różnym nasileniu leczonych transdermalnym fentanylemwskazują na możliwość zwiększenia stężenia fentanylu i zmniejszenia jego klirensu w porównaniuz osobami z prawidłową czynnością wątroby. Symulacje wskazują, że wartość AUC w staniestacjonarnym u pacjentów z chorobą wątroby stopnia B wg Childa-Pugha (8 punktów wg Childa-Pugha) może być o około 1,36-krotnie większe niż u pacjentów z prawidłową czynnością wątroby(stopień A; 5,5 punktu wg Childa-Pugha). U pacjentów z chorobą wątroby stopnia C wg Childa-Pugha(12 punktów wg Childa-Pugha) wyniki wskazują na kumulację stężenia fentanylu przy każdejaplikacji, co powoduje, że wartości AUC w stanie stacjonarnym u tych pacjentów około3,72-krotnie większe.
Dzieci i młodzież
Stężenia fentanylu badano u więcej niż 250 dzieci i młodzieży w wielu od 2 do 17 lat po zastosowaniuplastrów z fentanylem w dawkach od 12,5 do 300 μg/h. Wydaje się, że dostosowana do masy ciaławartość klirensu fentanylu (l/godzinę/kg mc.) u dzieci w wieku od 2 do 5 lat jest większa o 82%,a u dzieci w wieku od 6 do 10 lat o 25% niż u dzieci w wieku od 11 do 16 lat, których klirens maprawdopodobnie taką samą wartość, jak u osób dorosłych. Obserwacje te zostały uwzględnione przyustalaniu zaleceń dotyczących dawkowania u dzieci i młodzieży (patrz punkty 4.2 i 4.4).
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Dane niekliniczne wynikające z konwencjonalnych badań farmakologicznych toksyczności popodaniu wielokrotnym nie wykazały żadnego zagrożenia dla ludzi.
Przeprowadzano standardowe badania toksycznego wpływu na reprodukcję i rozwój z zastosowaniemfentanylu podawanego pozajelitowo. U szczurów fentanyl nie wpływał na płodność samców. Niektórebadania u samic szczurów wykazały zmniejszoną płodność i zwiększoną śmiertelność zarodków.
Działanie na zarodek było spowodowane toksycznością dla matki, a nie bezpośrednim wpływemsubstancji na rozwijający się zarodek. W badaniach na dwóch gatunkach zwierząt (szczury i króliki)nie wykazano działania teratogennego. W badaniu rozwoju przed- i pourodzeniowego przeżywalnośćpotomstwa była znamiennie zmniejszona po podaniu dawek, które nieznacznie zmniejszały masę ciałamatek. Takie działanie mogło wynikać ze zmienionej opieki matek lub bezpośredniego wpływufentanylu na potomstwo. Nie obserwowano wpływu na rozwój fizyczny i zachowanie potomstwa.
W badaniach in vivo na gryzoniach i bakteriach fentanyl nie wykazywał działania mutagennego.Podobnie jak inne opioidowe leki przeciwbólowe, fentanyl indukował in vitro działanie mutagennew hodowlach komórkowych ssaków. Ryzyko działania mutagennego przy stosowaniu dawek
18 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
terapeutycznych jest mało prawdopodobne, gdyż działania te występowały tylko przy dużychstężeniach.
Badanie rakotwórczości (codzienne wstrzyknięcia podskórne chlorowodorku fentanylu podawaneprzez dwa lata szczurom rasy Sprague Dawley) nie wykazało żadnego działania onkogennego.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Olej sojowy oczyszczony Kalafonia, żywica uwodorniona Warstwa przylegająca:
Poli (2-etyloheksyloakrylan, octan winylu) 1:1Warstwa zewnętrzna zabezpieczająca:Polietylenu tereftalan
Warstwa ochronna (usuwana): Sylikonowany polietylenu tereftalan
Tusz do nadruku
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
2 lata
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Przechowywać w oryginalnym opakowaniu.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Systemy transdermalne, plastry pakowane pojedynczo w saszetki z folii papier/PE/Aluminium/PEw tekturowym pudełku.
Opakowania zawierają 3, 5, 7, 10, 14, 16 i 20 systemów transdermalnych.Opakowania szpitalne zawierają 5 systemów transdermalnych.
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania produktu leczniczego do
stosowania
Zużyty system transdermalny należy złożyć tak, aby przylepne strony przylegały do siebie, a następnieusunąć w bezpieczny sposób. Wszelkie niewykorzystane resztki produktu leczniczego lub jego odpadynależy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE
DO OBROTU
Sandoz GmbH Biochemiestrasse 10
A-6250 Kundl, Austria
19 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054
8. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Fenta MX 25 Pozwolenie nr 12969Fenta MX 50 Pozwolenie nr 12970Fenta MX 75 Pozwolenie nr 12971Fenta MX 100 Pozwolenie nr 12972
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 31.07.2008 r. Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 6.06.2013 r
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
07.05.2019
20 DE/H/0765/002-003-004-005/IA/054